فرهنگِ چاپ و سره‌خواهی‌نویسیِ فارسی: غالب دهلوی و «یکرنگیِ زبان»

پژوهش درباره‌‌ی فرهنگ چاپ، بخشی از زیرمجموعه‌ی تاریخ فرهنگی را تشکیل می‌دهد که مشخصاً به فرآیند چرخش فرهنگی متأثر از نشر می‌پردازد. در این زمینه، دگرگونی‌های زیربنایی برای بازتولید متون اتفاق می‌افتد که ابعاد وسیعی را در حوزه فرهنگی بازآفرینی می‌کند. تغیرات فرهنگی ناشی از چاپ، به منزله‌ی ابراز اندیشه، در دنیای مدرن، به برآیندِ آگاهی جدیدی از بافتار اجتماعیِ حاصل از کنشِ خواندن منجر می‌شود. فرهنگ چاپ فارسی، به منزله‌ی بخشی از تاریخ چاپ در هند، کمتر مورد توجه تاریخ‌نگاران به‌خصوص در موضوعات مربوط به تاریخ اجتماعی ـ فرهنگیِ فارسی‌ قرار گرفته است. این مقاله، سعی‌ دارد بخشی از تلاش‌های هندیانِ پارسی‌نویس را پیرامون سره‌خواهی‌‌نویسیِ فارسی نشان دهد. مقاله بر اساس محوریت «فرهنگِ چاپ»، در شکل‌دهی مبحث سره‌خواهی‌نویسی فارسی در نوشتارهای تاریخی و فرهنگ‌نامه‌ها در میانه‌ی سده‌ی نوزدهمِ هند، حول تفکرات «پارسی‌نگاری» میرزا غالب دهلوی، شکل یافته است. به این معنی‌ که چاپ، رابطه‌ی نزدیکی با ریخت‌سازیِ هویتِ فرهنگی‌ آن زمانه پیدا کرد و شکل جدیدی از شبکه‌ رسانشیِ بین مولف، ناشر و خوانندگان را آفرید. لازم به ذکر است تحلیل ادبی از مباحث مطرح‌شده دراین مقاله نمی‌گنجد.